Απολιγνιτοποίηση: Θα μπορούσαν να γραφτούν πάρα πολλά λόγια για την πράσινη ανάπτυξη ή και την επακόλουθη μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα, αλλά και για τις νέες τεχνολογίες που θα αντικαταστήσουν την ρυπογόνη κάυση του λιγνίτη για την παραγωγή ενέργειας στις τοποθεσίες που εντοπίζεται ως αξιοποιήσιμο κοίτασμα στην Ελληνική επικράτεια (Δ. Μακεδονία και Αρκαδία). Όλα αυτά τα ευρύτερα ζητήματα, όπως η κλιματική αλλαγή, η πράσινη (ή και αειφόρος) ανάπτυξη είναι προκλήσεις για την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα και την ανθρωπότητα.
Για μία ίσως φορά όμως πρέπει να δούμε το δέντρο και όχι μόνο το δάσος, που στην προκειμένη περίπτωση δεν είναι άλλος από το ανθρώπινο κεφάλαιο, δηλαδή τους ανθρώπους που απασχολούνται ήδη στα λιγνιτικά πεδία και στους ΑΗΣ της χώρας. Πρόκειται για μία παραγωγική πυραμίδα ανθρώπων που περιλαμβάνει εργάτες, τεχνίτες, χειριστές μηχανημάτων, Εργοδηγούς, διοικητικό προσωπικό και Μηχανικούς οι οποίοι έχουν πλήρη εξειδίκευση στον τομέα της εξόρυξης του λιγνίτη αλλά και στα μετέπειτα στάδια της επεξεργασίας τους και στις Η/Μ εγκαταστάσεις των θερμοηλεκτρικών Σταθμών Παραγωγής Ενέργειας.
Όλοι αυτοί οι εργαζόμενοι (τόσο της ΔΕΗ όσο και των εργολάβων), έχουν καταρτιστεί σε βάθος χρόνου σε ένα δύσκολο και εξειδικευμένο αντικείμενο και είναι κρίμα όλη αυτή η μακροχρόνια και υψηλού επιπέδου επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό να μην αξιοποιηθεί.
Το Master Plan της απολιγνιτοποίησης προβλέπει, μεταξύ άλλων, την επανακατάρτιση των εργαζομένων (“reskilling/upskilling” το ονομάζει). Για τους Μηχανικούς η Δια Βίου Μάθηση είναι ένας τρόπος ζωής, αφού είμαστε υποχρεωμένοι να προσαρμοζόμαστε διαρκώς στις τεχνολογικές εξελίξεις του κλάδου μας.
Υπάρχουν λοιπόν 2 δρόμοι για όλους αυτούς τους ανθρώπους:
- Οι «παραμένοντες» στην ΔΕΗ, μέσω αποκαταστάσεων εδαφών
Το Master Plan, μεταξύ άλλων προβλέπει την αποκατάσταση των εδαφών και την σταδιακή απόδοσή τους στις τοπικές κοινωνίες για πιθανή, ποικιλότροπη αξιοποίησή τους. Αυτή η αποκατάσταση των εδαφών, πρέπει να πραγματοποιηθεί βάσει του Κανονισμού Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών από τον εκμεταλλευτή, που δεν είναι άλλος από τη ΔΕΗ.
Το σύνολο των δράσεων που απαιτεί η όποια αποκατάσταση προκριθεί ως λύση, δεν αφορά εργασίες με βραχυχρόνιο προγραμματισμό. Οι λιγνιτοφόρες εκτάσεις που αξιοποιήθηκαν είναι τεράστιες και η τεχνικά ορθή αποκατάστασή τους απαιτεί ένα μακρόπνοο σχέδιο ενεργειών για να αντιμετωπιστούν προβλήματα όπως οι αναμενόμενες καθιζήσεις, η ορθή επαναφορά της Στάθμης του Υδροφόρου Ορίζοντα σε προ εκμετάλλευσης επίπεδα, κ.α.. Παράλληλα με την αποκατάσταση θα πρέπει να δημιουργούνται και οι Υποδομές (δρόμοι, δίκτυα κοινής ωφέλειας) που θα συνδράμουν στην άμεση αξιοποίηση των αποκατεστημένων περιοχών.
- Οι «αποχωρήσαντες» από τη ΔΕΗ (και τους εργολάβους της)
- Ένα μέρος αυτών σίγουρα μπορεί να απασχοληθεί άμεσα σε άλλους κλάδους (π.χ Οι Η/Μ Μηχανικοί στα P/V πάρκα των οποίων η κατασκευή έχει ήδη εξαγγελθεί για περιοχές των λιγνιτικών πεδίων)
- Ένα άλλο μέρος τους, όπως οι Μηχανικοί που σχετίζονται με την εξόρυξη (Μεταλλειολόγοι Μηχανικοί, Μηχ. Ο.Π., κ.α.) είναι μάλλον δυσκολότερο να απορροφηθεί κατά την «επόμενη μέρα», λόγω γνωστικού αντικειμένου.
Γνωρίζουμε πόσο υποστελεχωμένες είναι οι υπηρεσίες του Κράτους που χρειάζονται Μηχανικούς με γνώση του ΚΜΛΕ και της Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας και Διαδικασιών σε θέματα εξόρυξης. Γι’ αυτό και θεωρούμε ότι η αξιοποίηση των προς αποχώρηση Μηχανικών (μετακίνηση για τους εργαζόμενους της ΔΕΗ – υψηλή μοριοδότηση για τους αντίστοιχους των εργολάβων της ΔΕΗ) για την πλήρωση τέτοιων θέσεων του Κρατικού Μηχανισμού (Επιθεώρηση Μεταλλείων, Δ/νσεις Ορυκτών Πόρων ΥΠΕΝ, και αντίστοιχες Δ/νσεις Περιφερειακών Ενοτήτων) είναι μία λύση που μπορεί να βοηθήσει το κράτος να στελεχωθεί με «μπαρουτοκαπνισμένους» Μηχανικούς σε νευραλγικά πόστα για την ορθή λειτουργία του και τον έλεγχο του κλάδου.
Εδώ πρέπει να τονιστεί ότι οι θέσεις εργασίας (στο τομέα της εξόρυξης ) που χάνονται λόγω απολιγνιτοποίησης δεν φαίνονται να αναπληρώνονται στον ευρύτερο κλάδο της Μεταλλευτικής. Σε αντίθεση με τις πολυπληθείς ειδικότητες των Π.Μ., Η/Μ Μηχανικών και των πολλών διαφορετικών επιστημονικών και επαγγελματικών διεξόδων που αυτές έχουν, οι Μεταλλειολόγοι Μηχανικοί και Μηχ. Ο.Π., είναι ολιγομελείς ειδικότητες, με αντίστοιχα περιορισμένο εύρος επαγγελματικών διεξόδων, καθώς η Μεταλλευτική και η Μεταλλουργία στερούνται σοβαρών και μακρόπνοων επενδύσεων στην χώρα μας, έτσι ώστε να γεννιούνται διαρκώς νέες θέσεις εργασίας. Συμπληρωματικά, η μη αναπλήρωση των χαμένων θέσεων εργασίας λόγω απολιγνιτοποίησης, είναι ίσως και ένα μήνυμα προς τις αντίστοιχες Σχολές, για την πιθανή σκέψη μείωσης των εισακτέων τις επόμενες χρονιές, παρά το υψηλό ακαδημαϊκό και επιστημονικό επίπεδο που παρέχουν στους αποφοίτους τους. Δεν έχει κάποιο ουσιαστικό νόημα για την κοινωνία να παράγουμε αποφοίτους, που λόγω έλλειψης θέσεων εργασίας, να καταλήγουν στην ετεροαπασχόληση ή στην αναζήτηση εργασίας στο εξωτερικό (και μετά να διαμαρτυρόμαστε με κροκοδείλια δάκρυα για το περίφημο “brain drain”…)…